4
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی،زنجان، ایران
5
استادیار دانشگاه فرهنگیان
چکیده
رویکرد استعاری به‌عنوان ابزار تحلیلی متن، رویکردی جدید و زبان‌شناسانه است که لیکاف و جانسون آن را با اصطلاح استعاره مفهومی مطرح کردند. نظریه‌ی آنان این است که استعاره ابزاری برای اندیشیدن و تفکر است که در زندگی انسان جریان دارد و افراد به کمک آن مفاهیم انتزاعی و حسّی را محسوس و ملموس می‌کنند. عشق از مهم‌ترین مفاهیم انتزاعی زندگی و جهان‌بینی بشر است که در متون ادبی و عرفانی با تعابیر گوناگون استعاری به‌کار رفته است. جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولانا و عبدالقادر بیدل دهلوی ازجمله عارف ـ شاعرانی هستند که اشعارشان حول محور عشق می‌گردد و از استعاره‌های مفهومی عمیق و زیبایی در قلمرو عشق بهره بردند. این رساله به بررسی استعاره‌ی مفهومی عشق و تحلیل آن در مثنوی معنوی مولوی و غزلیات بیدل دهلوی می‌پردازد. مبنای نظری این رساله، نظریه لیکاف و جانسون درباره‌ی استعاره است. همه‌ی استعاره‌های مفهومی که حول نگاشت عشق در دو اثر موردنظر به‌کار رفته بود به روش توصیفی ـ تحلیلی بررسی شد و این نتیجه به دست آمد که هردو شاعر در مفهوم‌سازی عشق از حوزه‌های ملموس مکان‌ها (دریا و محیط)، مفاهیم عینی (آتش، صیاد، شعله، شمع و...) و برخی مفاهیم دیگر بهره برده‌اند. هردو عشق را بر زهد ترجیح می‌دهند. هردو عشق را ازلی ـ ابدی می‌دانند و عشق را منشأ پیدایش عالم و انسان می‌خوانند. عقل را در شناخت عشق ناکام می‌شناسند و هرکسی را محرم عشق نمی‌دانند و می‌گویند هرکس که در عشق فانی شود به بقای ابدی رسیده است.
عزیزی منامن, مهرانگیز, شاد منامن, محمدرضا, سبزعلیپور, جهاندوست, آریان, حسین, احدزاده, سید سعید. (1400). تحلیل عشق در نظام مفهوم استعاری از منظر مولوی و بیدل دهلوی. زیبایی‌شناسی ادبی, 12(50), 155-182.
MLA
مهرانگیز عزیزی منامن; محمدرضا شاد منامن; جهاندوست سبزعلیپور; حسین آریان; سید سعید احدزاده. "تحلیل عشق در نظام مفهوم استعاری از منظر مولوی و بیدل دهلوی". زیبایی‌شناسی ادبی, 12, 50, 1400, 155-182.
HARVARD
عزیزی منامن, مهرانگیز, شاد منامن, محمدرضا, سبزعلیپور, جهاندوست, آریان, حسین, احدزاده, سید سعید. (1400). 'تحلیل عشق در نظام مفهوم استعاری از منظر مولوی و بیدل دهلوی', زیبایی‌شناسی ادبی, 12(50), pp. 155-182.
VANCOUVER
عزیزی منامن, مهرانگیز, شاد منامن, محمدرضا, سبزعلیپور, جهاندوست, آریان, حسین, احدزاده, سید سعید. تحلیل عشق در نظام مفهوم استعاری از منظر مولوی و بیدل دهلوی. زیبایی‌شناسی ادبی, 1400; 12(50): 155-182.
)