شکل‌شناسی تضمینهای فارسی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
حبیب جدیدالاسلامی قلعه نو
1
احمدرضا کیخای فرزانه
2
محسن تاج آباد
3
کلید واژه: تضمین, شعر فارسی, تضمین‌کننده, تضمین‌شونده, تأثیر‌پذیری,
چکیده مقاله :
تضمین گونه ای از شعر است که شاعری شعر شاعری دیگر را در سروده خود می آورد و چنانچه شعر معروف نباشد نام شاعر را نیز قید می کند تا سرقت ادبی محسوب نشود. هر چند نمونه هایی از تضمین را در قرون اولیه شعر فارسی می توان یافت، اما به لحاظ بسامد و فراوانی، تضمین در دوره های اخیر بیشتر قابل مطالعه است و می توان شاعرانی را یافت که چندین شعر از شاعران بنام را تضمین کرده اند. در این مقاله نگارندگان تلاش دارند که تصویری نسبتاً کامل از تضمین را در شعر فارسی ارائه دهند. سیر تضمین در شعر فارسی، مطالعه شیوه های شاعرانی که شعر شاعران دیگر را در سروده خود به کار برده اند، انگیزه های تضمین، شایع ترین نوع تضمین، انواع تضمین و شاهد مثال های آن؛ از جمله مواردی است که نگارندگان به آنها پرداخته اند. هم‌چنین از آنجا که پیش از این، کتاب یا مقاله ای مستقل در این باره نوشته نشده است و تنها اطلاعاتی پراکنده در کتب آرایه های ادبی در این زمینه وجود دارد لذا نگارندگان تلاش می کنند که مسایل کلی تضمین را مورد مطالعه قرار داده و در اختیار خواننده قرار دهند.
منابع و مآخذ
1 ــ اخوان ثالث، مهدی. زمستان. تهران: انتشارات مروارید، 1375.
2 ــ انوری، حسین. فرهنگ بزرگ سخن. تهران: انتشارات سخن، 1390.
3 ــ بهار، محمد تقی. دیوان اشعار. تهران: انتشارات توس، 1380.
4 ــ تقوی، نصرالله. هنجار گفتار. تهران: چاپخانه مجلس، 1317.
5 ــ درخشان، مهدی. اشعار حکیم کسایی مروزی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1364.
6 ــ شریفی، محمد. فرهنگ ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ نشر نو، 1388.
7 ــ شمیسا، سیروس. سبکشناسی نظم. تهران: انتشارات پیام نور،1372.
8 ــ فتوحی، محمود. سبکشناسی. تهران: سخن، 1391.
9 ــ فلاح میبدی، مرتضی. بهرهمندی شاعران از شاعران. تهران: نشر قطره، 1384.
10 ــ مستشار، حسین. تضمینهای شعر فارسی .تهران: انتشارات مجرد، 1364.
11 ــ همایی، جلالالدین. فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: انتشارات توس، 1339.
12 ــ نظامی عروضی سمرقندی، احمدبن عمربن علی. چهار مقاله. مصحح دکتر محمد معین. تهران: انتشارات صدای معاصر، 1366.